Wat is Prikkelbare Darm Syndroom (PDS)?
Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) is een veel voorkomende functionele maag-darmstoornis die wordt gekenmerkt door chronische buikpijn en veranderde stoelgang gewoonten zonder enige identificeerbare structurele of biochemische afwijkingen. De etiologie van PDS is multifactorieel en wordt niet volledig begrepen. Er wordt echter aangenomen dat verschillende factoren bijdragen aan de oorzaak en symptomen van PDS:
Genetische factoren: Hoewel de genetische basis van PDS beperkt kan zijn tot bepaalde individuen, zijn er bepaalde genetische afwijkingen voorgesteld, waaronder
Afwijking van de serotoninereceptoren
Afwijking in natriumi onkanalen.
Veranderd galzuur metabolisme.
Defecten in eiwitten die betrokken zijn bij immuunreacties.
Centraal zenuwstelsel:
De verwerking door het centrale zenuwstelsel van afferente darm signalen - de manier waarop de hersenen de signalen uit de darmen interpreteren.
Hormonale invloeden, zoals oestrogeen en progesteron.
Viscerale overgevoeligheid - verhoogde gevoeligheid in de darmen, leidend tot verhoogde pijnsensaties.
Gastro-intestinale factoren:
Veranderde motiliteit: de veranderingen die optreden in de beweging van het spijsverteringskanaal.
Immuungemedieerde veranderingen na infecties.
Verhoogde niveaus van mestcellen - geactiveerde immuuncellen in de darmen
Verhoogde darmpermeabiliteit.
Dieet invloeden, inclusief gevoeligheden of toleranties.
Veranderingen in het darmmicrobioom, bekend als dysbiose.
Hormonale invloeden.
Psychologische factoren:
De aanwezigheid van angst.
Ervaringen van depressie.
De impact van stress.
WAT ZIJN DE SUBTYPES VAN PDS?
Het prikkelbaredarmsyndroom (PDS) wordt doorgaans ingedeeld in drie hoofd subtypes, gebaseerd op de overheersende stoelgang en op basis van de Rome IV-criteria, een reeks diagnostische richtlijnen die worden gebruikt om functionele gastro-intestinale stoornissen zoals PDS te identificeren. In sommige landen wordt PDS nog in meer types onderverdeeld volgens het belangrijkste ontlastingspatroon dat wordt geïdentificeerd door de Bristol Stool Form Chart.
IBS-C (prikkelbare darmsyndroom met constipatie):
Overheersende symptomen zijn onder meer buikpijn of ongemak geassocieerd met constipatie.
De ontlasting is vaak hard en klonterig.
IBS-D (prikkelbare darmsyndroom met diarree):
Overheersende symptomen zijn buikpijn of ongemak geassocieerd met diarree.
De ontlasting is vaak los en waterig.
IBS-M (Prikkelbare darmsyndroom met gemengde darm gewoonten):
Symptomen zijn onder meer buikpijn of ongemak geassocieerd met zowel constipatie als diarree.
De ontlasting kan afwisselend hard en klonterig en los en waterig zijn.
Bovendien is er een vierde subtype dat bekend staat als:
IBS-U (prikkelbare darmsyndroom, niet geclassificeerd):
Dit subtype wordt gebruikt voor patiënten die niet netjes in de andere drie categorieën passen.
Symptomen kunnen onder meer buikpijn of ongemak zijn dat gepaard gaat met een onregelmatig stoelgangpatroon dat niet consistent voldoet aan de criteria voor constipatie of diarree.
GEVOLGEN VAN PDS:
Hoewel PDS de sterftecijfers niet verhoogt, wordt het wel in verband gebracht met een hogere morbiditeit. Beoordelingen van de levenskwaliteit tonen aan dat personen met PDS over het algemeen een lagere levenskwaliteit ervaren in vergelijking met de bredere bevolking en personen met verschillende chronische fysieke ziekten. De aandoening heeft een aanzienlijke impact op de productiviteit op het werk en het vermogen om sociaal actief te zijn. De mate van PDS-symptomen, samen met gerelateerde niet-digestieve fysieke symptomen, angst en vermoeidheid, beïnvloeden direct de aanwezigheid en effectiviteit van een patiënt op het werk. Opvallend is dat PDS, gekenmerkt door overheersende diarree, vaak leidt tot meer uitgesproken dalingen in levenskwaliteit, dagelijks functioneren en werkproductiviteit, wat vaak resulteert in verhoogd ziekteverzuim en presenteïsme (het verschijnsel dat men ziek naar werk gaat) in vergelijking met mensen zonder PDS.
De multifactoriële aard van PDS, die fysieke, dieet- en psychologische aspecten omvat, vereist een holistische benadering van behandeling en beheer, aangepast aan de unieke behoeften van elke patiënt. Er is behoefte aan een multidisciplinaire aanpak in zowel onderzoek als klinische praktijk om effectief de verschillende dimensies van deze complexe aandoening aan te pakken
PDS-BEHANDELINGEN EN AANBEVELINGEN
Behandelingsopties kunnen grofweg worden onderverdeeld in algemeen levensstijladvies, medische therapie, dieet- en niet-farmaceutische interventies.
Gebaseerd op de collectieve kennis van klinische experts in België, is een reeks eerstelijns behandelings aanbevelingen voor het Prikkelbare Darm Syndroom (PDS) opgesteld om de klinische praktijk te begeleiden bij het effectief tegemoetkomen aan de behoeften van de patiënt. Het is echter van cruciaal belang om uw arts te raadplegen als u symptomen ervaart die waarvan nog niet zeker is of het PDS is. Uw arts kan u een gepersonaliseerde behandeling en medisch advies geven, afgestemd op uw specifieke aandoening.
Spasmolytica: Dit zijn medicijnen of stoffen die helpen de spieren in de darmen te ontspannen, spasmen te verminderen en buikpijn en ongemak te verlichten die vaak gepaard gaan met PDS. Pepermunt(olie) is een voorbeeld.
In water oplosbare vezels: deze vezels lossen op in water en kunnen de stoelgang helpen reguleren, wat vooral gunstig is voor PDS met obstipatie.
Kruidengeneesmiddelen: Bepaalde kruidengeneesmiddelen kunnen verlichting bieden bij PDS-symptomen, hoewel hun effectiviteit kan variëren.
Veranderingen in het voedingspatroon: het implementeren van een laag FODMAP-dieet, waarbij bepaalde moeilijk verteerbare koolhydraten worden verminderd, kan de symptomen aanzienlijk verbeteren. Het verminderen van de fructose-inname wordt ook aanbevolen, terwijl glutenvrij gaan niet nodig is, tenzij glutengevoeligheid aanwezig is.
Probiotica: Probiotica waarvan een gunstig effect is aangetoond, kunnen nuttig zijn bij het in evenwicht brengen van de darm microbiota, waardoor mogelijk de PDS-symptomen worden verlicht. (Lees onze blog over de rol van het microbioom bij PDS)
Voor door diarree overheersende PDS (IBS-D):
Galzuurbindende middelen: deze medicijnen binden zich aan galzuren in de darm, wat nuttig kan zijn als diarree wordt veroorzaakt door een teveel aan galzuren.
Loperamide : dit medicijn vertraagt de darmbeweging en kan diarree verminderen doordat er meer water uit de darminhoud wordt opgenomen.
Voor door constipatie overheersende PDS (IBS-C):
Osmotische laxeermiddelen: deze helpen de darm meer water vast te houden, waardoor de ontlasting zachter wordt en de stoelgang wordt bevorderd.
Niet-farmacologische interventies:
Cognitieve gedragstherapie (CGT): Deze psychologische benadering kan helpen de stress en angst te beheersen die de PDS-symptomen vaak verergeren.
Biofeedback: Helpt patiënten controle te krijgen over bepaalde lichaamsfuncties, waardoor de PDS-symptomen mogelijk verbeteren.
Voor pijnbestrijding:
Tricyclische antidepressiva (TCA's): deze medicijnen kunnen de pijn bij PDS helpen verlichten door de manier te beïnvloeden waarop de hersenen pijnsignalen verwerken.
Selectieve serotonineheropnameremmers (SSRI's): Hoewel ze voornamelijk worden gebruikt voor depressie, kunnen SSRI's ook effectief zijn bij het beheersen van pijn en andere symptomen van PDS.
Houd er rekening mee dat de beste handelwijze altijd moet worden bepaald in overleg met een zorgprofessional, die de behandeling kan afstemmen op uw individuele behoeften.
Referenties:
Fasano A.m Flaherty S. Gut Feelings: The Microbiome and Our Health (2021)
https://doi.org/10.7551/mitpress/11291.001.0001 ISBN 9780262363556. The MIT Press
Bennet SM, Ohman L, Simren M. Gut microbiota as potential orchestrators of irritable bowel syndrome. Gut Liver. 2015 May 23;9(3):318-31. doi: 10.5009/gnl14344. PMID: 25918261; PMCID: PMC4413965.
Kindt S, Louis H, De Schepper H, Arts J, Caenepeel P, De Looze D, Gerkens A, Holvoet T, Latour P, Mahler T, Mokaddem F, Nullens S, Piessevaux H, Poortmans P, Rasschaert G, Surmont M, Vafa H, Van Malderen K, Vanuytsel T, Wuestenberghs F, Tack J. Belgian consensus on irritable bowel syndrome. Acta Gastroenterol Belg. 2022 Apr-Jun;85(2):360-382. doi: 10.51821/85.2.10100. PMID: 35709780.
Pimentel M, Lembo A. Microbiome and Its Role in Irritable Bowel Syndrome. Dig Dis Sci. 2020 Mar;65(3):829-839. doi: 10.1007/s10620-020-06109-5. PMID: 32026278.
Quigley EM, Bytzer P, Jones R, Mearin F. Irritable bowel syndrome: the burden and unmet needs in Europe. Dig Liver Dis. 2006 Oct;38(10):717-23. doi: 10.1016/j.dld.2006.05.009. Epub 2006 Jun 27. PMID: 16807154.
コメント